جو دوسر و گندم از معروف‌ترین غلات در جهان محسوب می‌شوند که سرشار از پروتئین و فیبرند و فواید زیادی برای سلامتی بدن دارند. مدت‌ها لست که افراد مختلف در رژیم غذایی خود از این غلات به دلیل ارزش غذایی بالایی که دارند، استفاده می‌کنند. این دانه‌های گیاهی، حاوی ریزمغذی‌ها (ویتامین‌ها و مواد معدنی)، درشت‌مغذی‌ها (کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها) و همچنین فیتوکمیکال‌های فعال زیستی (فلاونوئید‌ها، پلی فنول‌ها، کاروتنوئید‌ها، آنتوسیانین و غیره) هستند که به سلامت جسمی بدن شما کمک می‌کنند.
جو دوسر چیست؟
جو دوسر یکی از محبوب‌ترین غلات در دنیا است که بیش از نیمی از جمعیت جهان از آن در وعده‌های غذایی خود استفاده می‌کنند. این دانه مغذی، سالم‌ترین صبحانه را برای فرزندان و اعضای خانواده شما مهیا می‌کند؛ چرا که حاوی مقادیر زیادی از پروتئین و فیبر است که به متعادل کردن متابولیسم و همچنین کنترل وزن شما کمک می‌کند. همچنین، از این دانه برای تهیه شیر جو دوسر که جایگزین شیر گاو برای گیاهخواران است، استفاده می‌شود.
کشت جو دوسر، معمولاً در آب و هوای معتدل انجام می‌شود و نسبت به گندم تحمل بیشتری در برابر آب و هوای بارانی دارد. از این دانه، همچین به عنوان منبع مکمل کربوهیدرات در خوراک دام و برای ایجاد بستر برای حیوانات اهلی مثل گاو و اسب استفاده می‌شود.
گندم چیست؟
گندم از انواع غلات است که بعد از ذرت و برنج در رتبه سوم پر کشت‌ترین محصول زراعی قرار دارد. از آنجایی که گندم فواید سلامتی زیادی دارد، معمولاً از آرد آن در تهیه نان، کیک و شیرینی‌ها استفاده می‌شود و در تولید آبجو نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت جو دوسر با گندم
جو و گندم، هر دو از غلات مغذی اما از گونه‌های مختلف گیاهی هستند و ارزش غذایی متفاوتی دارند. به طور کلی، در تفاوت دانه گندم و جو می‌توانیم بگوییم، جو دوسر دارای فیبر و به ویژه بتاگلوکان بالاتری است که می‌تواند به کاهش کلسترول و تنظیم قندخون شما کمک کند. در مقابل آن، گندم یک غله چند منظوره حاوی گلوتن بالاتر است که آن را برای تهیه نان، مناسب می‌کند.
جو به عنوان جو دوسر یا بلغور جو دوسر مصرف می‌شود، در حالی که گندم ابتدا به آرد تبدیل می‌شود و از آن برای فرآوری محصولاتی مثل کیک، نان، رشته فرنگی، ماکارونی، کلوچه و موارد دیگر استفاده می‌شود.
با این تفاسیر، در ادامه مطلب، تفاوت جو دوسر با گندم را برای آشنایی بیشتر شما با این غلات، بررسی می‌کنیم:
1. درشت مغذی ها
اولین تفاوت جو دوسر با گندم در درشت‌مغذی‌های موجود در آن‌ها است. درشت‌مغذی‌های گندم عبارتند از: پروتئین، کربوهیدرات، قند، مونوساکارید، دی ساکارید، فیبر محلول، فیبر نامحلول، چربی‌های تک غیراشباع، چربی‌های چند غیراشباع و غیره.
از طرف دیگر، درشت‌مغذی‌های موجود در جو دوسر عبارتند از: چربی، کربوهیدرات، چربی اشباع شده، پروتئین، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم، روی و غیره.
در این میان، جو دوسر کالری، چربی و پروتئین بیشتری دارد، شاخص گلیسمی (GI) آن بالاتر است و از نظر فسفر، مس، منیزیم و ویتامین‌های B1، B2، B5 غنی‌تر است. در مقابل آن، گندم از نظر فیبر، روی، سلنیوم، آهن و ویتامین‌های B3 و B6 غنی‌تر است و قیمت پایین‌تری نسبت به جو دوسر دارد.
2. فواید و ارزش غذایی
تفاوت جو دوسر با گندم از نظر فواید و ارزش غذایی آن‌ها به صورت زیر است:
- جو دوسر، سرشار از آنتی اکسیدان‌ها از جمله آوانترامید‌ها است که می‌تواند به کاهش سطح فشارخون، بهبود سطح قندخون، کاهش وزن و تسکین یبوست و تحریک‌پذیری روده کمک کند.
- همچنین از جو دوسر برای تهیه اسکراب صورت نیز استفاده می‌شود و مصرف آن در وعده صبحانه می‌تواند به درمان آسم هم کمک زیادی کند.
جو دو سر حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند تیامین، منیزیم، فسفر، روی، منگنز، سلنیوم و آهن است. فیبر موجود در آن به صورت محلول و نامحلول می‌تواند به کاهش کلسترول و حفظ سطح گلوکز خون کمک کند و به این صورت، خطر بیماری قلبی را کاهش دهد. از آنجایی که جو دوسر بدون گلوتن است، بنابراین، اکثر افراد مبتلا به اختلالات مرتبط با گلوتن می‌توانند از جو دوسر بدون نگرانی استفاده کنند.
از طرف دیگر، جو دوسر از نظر طب سنتی می‌تواند به حفظ منظم چرخه قاعدگی، درمان دیسمنوره، پوکی استخوان و عفونت‌های مجاری ادراری تا حدود زیادی کمک کند.
- گندم هم دارای مواد مغذی و فیبر بالا است که به پیشگیری از سرطان روده بزرگ کمک می‌کند و سلامت روده را تضمین می‌کند. گندم، همچنین منجر به کاهش مشکلات سلامتی مثل یبوست می‌شود. علاوه بر این‌ها، وجود نیاسین به مقدار بالا در گندم، استفاده از آن را برای درمان چربی خون مناسب می‌کند.
در نهایت، گندم و جو دوسر را می‌توان در رژیم غذایی وگان مصرف کرد. علاوه بر آن، شیر گندم و جو دوسر به عنوان جایگزین شیر لبنیات در بازار موجودند و علاقه‌مندان مخصوص به خود را دارند. از سوی دیگر، مطالعات انجام شده، نشان می‌دهد که خوردن سه وعده از غلات کامل (ازجمله گندم و جو دوسر) در روز می‌تواند به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی را در افراد میانسال کاهش دهد. البته، مصرف این غلات باید به اندازه مناسب باشد و نباید در مصرف آن‌ها زیاده‌روی شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت جو دوسر و جو پرک معمولی
3. مضرات و عوارض جانبی
تفاوت جو دوسر با گندم در عوارض جانبی که می‌توانند بعد از مصرف برای شما ایجاد کنند هم وجود دارد. به این صورت که:
- مصرف منظم جو می‌تواند مشکلات مربوط به اختلالات دستگاه گوارش ازجمله مری، معده و روده را در شما ایجاد کند. جو دو سر بی‌کیفیت می‌تواند منجر به انسداد روده‌تان شود. همچنین، مصرف جو زمانی که در بلع و جویدن مشکل دارید، می‌تواند مشکلاتی برای شما ایجاد کند و به همین دلیل است که مصرف آن در این شرایط اصلاً توصیه نمی‌شود.
- از طرف دیگر، گندم، حاوی گلوتن بالایی است که باعث افزایش وزن و التهاب بیماری سلیاک می‌شود؛ این یعنی اگر از رژیم غذایی لاغری و بدون گلوتن پیروی می‌کنید، بهتر است از مصرف گندم در این مواقع چشم‌پوشی کنید. گندم، همچنین ممکن است هضم برخی از افراد را با مشکلاتی روبه رو کند یا باعث واکنش‌های آلرژیک مثل خس خس سینه، حالت تهوع و غیره در آن‌ها شود. در نهایت، مصرف مداوم گندم می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مثل آتاکسی گلوتن، بیماری سلیاک و درماتیت هرپتی فرم شود.
بیشتر بخوانید: جدول غذاهای فیبردار مناسب رژیم غذایی
جمع بندی
همان‌طور که در این مقاله از تفاوت جو دوسر با گندم اشاره کردیم، جو و گندم از غلات مغذی هستند که از نظر ارزش غذایی، طعم و موارد استفاده با یکدیگر تفاوت دارند. با این حال، مصرف جو دوسر به دلیل این که از سالم‌ترین غلات روی زمین و فاقد گلوتن است، بیشتر توصیه می‌شود. جو دوسر اغلب به دلیل فیبر بالایی که دارد در تهیه فرنی از آن استفاده می‌شود؛ در حالی که گندم عمدتاً برای تهیه آرد برای نان و ماکارونی مورد استفاده قرار می‌گیرد.